بررسی نقش فعالیتهای اصلی و پشتیبانی دانشگاهی در کارآفرینی دانشگاه های دولتی ایران و ارائه الگوی دانشگاه کارآفرین

چکیده هدف اصلی از این پژوهش تعیین نقش فعالیتهای اصلی(آموزش و پژوهش) و فعالیتهای پشتیبانی دانشگاهی در کارآفرینی دانشگاهی و ارائه یک الگوی دانشگاه کارآفرین بود. روش این پژوهش به صورت ترکیبی(کیفی و کمی) و از نوع متوالی بود. جامعه آماری شامل 150 نفر ازاعضای هیات علمی دانشگاههای دولتی در سال تحصیلی 92-1391 بود که حداقل در یکی از زمینه های کارآفرینی مثل راه اندازی کسب و کار و تاسیس شرکت دانش بنیان ، همکاری با مراکز کارآفرینی، مراکز رشد و پارکهای علمی- تحقیقاتی، آموزش کارآفرینی و تالیف مقاله یا کتاب و راهنمایی پایان نامه های مرتبط با کارآفرینی دانشگاهی فعالیت داشتند. در بخش کیفی از نمونه گیری هدفمند استفاده شد و 36 نفر با استفاده از تکنیک گلوله برفی و با توجه به شاخص اشباع نظری انتخاب شده و در مصاحبه شرکت نمودند. در بخش کمی نیز 108 نفر به شیوه تصادفی ساده انتخاب گردیدند. برای جمع آوری داده ها در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختار یافته و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. برای تایید روایی مصاحبه از روش روایی محتوایی و برای پرسشنامه از دو روش روایی محتوا و روایی سازه استفاده شد. ضریب توافق معادل 02/90 نشان دهنده پایایی مصاحبه بود و پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ برابر 88/0 برآورد شد. در بخش کیفی داده ها بر اساس نظریه داده بنیاد در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل شدند. در بخش کمی داده ها از طریق آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. نتایج در بخش کیفی نشان داد، آموزش و پژوهش کارآفرینانه به عنوان فعالیتهای اصلی و طراحی ساختار سازمانی کارآفرینانه، مدیریت منابع انسانی و مالی کارآفرینانه و فعالیتهای کارآفرینانه نهادهای واسطه ای به عنوان فعالیتهای پشتیبانی می توانند در کارآفرینی دانشگاهی نقش عمده ای را ایفا نمایند. مقوله هسته ای در آموزش کارآفرینانه شامل اهداف و محتوی کارآفرینانه و در پژوهش کارآفرینانه شامل فن آفرینی، نوآوری و ارزش آفرینی می باشد. همچنین ساز وکارهای مدیریتی، آموزش و بهسازی اعضای هیات علمی، استقلال مالی دانشگاهها و تجاری سازی به ترتیب مقوله های هسته ای در ساختار کارآفرینانه، مدیریت کارآفرینانه منابع انسانی و مالی و نهادهای واسطه ای بودند. نتایج در بخش کمی نشان داد بیشترین میزان فاصله بین وضعیت موجود و مطلوب در مدیریت کارآفرینانه منابع مالی و کمترین میزان فاصله مربوط به پژوهش کارآفرینانه است. در الگوی دانشگاه کارآفرین که الگوی نهایی پژوهش بود، شرایط علی شامل مدیریت کارآفرینانه منابع انسانی و مالی، مقوله هسته ای شامل آموزش کارآفرینانه، راهبردها شامل پژوهش های کارآفرینانه و پیامدها شامل کارآفرینی دانشگاهی بود. همچنین برای اینکه راهبردها (پژوهشهای کارآفرینانه) بخوبی ایفای نقش نمایند لازم است در یک زمینه مناسب که شامل ساختار کارآفرینانه می باشد و با کمک شرایط واسطه ای یعنی فعالیتهای نهادهای واسطه ای به کارگرفته شود.